Oliebollen, ook wel bekend als ‘Nederlandse donuts’, zijn een traditioneel gebakken lekkernij wat vaak gegeten wordt tijdens Oud en Nieuw. Wat is de historie van onze vertrouwde oliebol en hoe kun je ze gewoon zelf maken?
De historie van de oliebol
Hun oorsprong is niet helemaal duidelijk. Sommigen zeggen dat ze voor het eerst werden gegeten door Germaanse stammen in België en Nederland tijdens het Joelfeest, een periode tussen 26 december en 6 januari waarin dergelijke gebakken waren werden gebruikt. Er is ook gespeculeerd dat ze in de 15e eeuw naar Nederland werden gebracht door Portugese Sefardische Joodse immigranten, omdat het voedsel verwant is aan de Joodse soefganiot die traditioneel tijdens Chanoeka worden gegeten.
Het vroegst ontdekte recept voor oliekoecken, de directe voorloper van de oliebol, is afkomstig uit het Nederlandse boek De verstandige kock uit 1667. Oliebollen waren eeuwenlang bekend als oliekoek, maar vanaf de 19e eeuw werd de term “oliebol” steeds vaker gebruikt en is nu de gangbare term.
Het basisrecept van de oliebol
Ingrediënten
- 500 gram bloem
- 500 ml melk (43 graden Celsius)
- 1 ei (op kamertemperatuur)
- 60ml warm water (43 graden Celsius)
- 4 el lichtbruine basterdsuiker
- 7 gram gist
- 1 fles plantaardige olie
- snufje zout
- Optioneel: 150 gr krenten of 2 appels in stukjes
- Garnering: poedersuiker
Bereiding
Voeg een 1/2 theelepel suiker toe aan een kom met warm water. Roer het water tot de suiker is opgelost. Voeg nu de gist toe en meng het erdoor. Laat het gistmengsel 5-10 minuten rusten (dit is belangrijk!) tot het begint te borrelen en in omvang vergroot.
Voeg vervolgens de bloem, suiker, gistmengsel en ei toe aan een grote mengkom en meng alles met een garde.
Voeg vervolgens de warme melk in kleine hoeveelheden toe en blijf kloppen tot het deeg glad is.
Bedek de kom nu met een vochtige theedoek en laat het 2 uur rijzen.
Voeg nu het zout toe aan het deeg en roer het voorzichtig door met een spatel. Bedek de kom dan opnieuw met de vochtige handdoek en laat het nog eens 2 uur rusten.
Verhit tegen het einde van de rustperiode uw olie in een middelgrote pan. Zorg ervoor dat het eerst een temperatuur van 175 graden Celsius bereikt voordat je er deeg in doet.
Dompel twee lepels in olie en vorm met de lepels een klein deegballetje, niet groter dan 2 eetlepels.
Laat het deegballetje nu in de hete olie druipen. Bak er niet teveel tegelijk maar voeg steeds kleine hoeveelheden toe. Frituur de oliebollen ongeveer 1-1,5 minuut aan elke kant (2-3 minuten in totaal), of tot ze goudbruin zijn.
Laat ze vervolgens een paar minuten rusten op een bakplaat. Herhaal dit tot alle oliebollen zijn gefrituurd.
Belangrijke tips
Zorg ervoor dat het water en de melk de juiste temperatuur hebben, omdat je met gist werkt. Ze moeten licht warm zijn, idealiter 43 graden Celsius.
Als je gist niet opborrelt en verdubbelt in omvang, is je gist niet meer actief. Dit recept werkt niet met verlopen gist.
Het deeg moet in totaal 4 uur rusten.
Het deeg is erg nat – dat is prima. Je hebt niets verkeerd gedaan.
Als je je opscheplepels in een klein kommetje met olie laat rusten, kun je gemakkelijker de deegballetjes vormen en ze in de olie laten glijden.
Zorg er ook voor dat de olie op temperatuur is (175 graden Celsius) voordat je je eerste deegballetje erin laat glijden.
Deze oliebollen zijn simpel, maar je kunt dingen als gehakte appels, rozijnen, sultana’s, krenten en zelfs gekonfijte schil aan het deeg toevoegen. Voeg het toe voordat je het deeg voor de eerste keer laat rijzen.
Oliebollen klaar? Gooi en dan wat poedersuiker overheen en smullen maar!
Extra informatie
Zo maak je zelf die heerlijke authentieke Apfelstrudel
Veilig met vuurwerk, waar let je op?
De oer-Hollandse tradities van Oud en Nieuw
De lekkerste Glühwein recepten
Heerlijke warme chocolademelk maak je zelf
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© foto: 123rf.com
